Bogata w minerały woda jest jednym z najważniejszych elementów diety. Dostarcza ona elektrolitów (potocznie zwanych minerałami), które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Są to zdysocjowane jony soli potasu, sodu, wapnia i magnezu. Błony komórek naszego ciała transportują je na zewnątrz lub wewnątrz komórki, by zachować stan równowagi elektrolitowej. Zdarza się jednak, iż dochodzi do jego zachwiania, co może być skutkiem choroby lub nadmiernego wysiłku bez odpowiedniego nawodnienia. W wyniku chorób organizm traci wodę bogatą (wówczas zachodzą niedobory) lub ubogą (prowadzi to do nadwyżki jonów) w konkretne elektrolity. Zaburzenia hormonalne lub metaboliczne (na przykład cukrzyca) także powodują problemy z transbłonowym przemieszczaniem jonów lub powodują, iż nerki odfiltrowują nadmierne ilości substancji mineralnych z krwi i pozbywają się ich z moczem.
Główne składniki mineralne (w formie jonów):
sód, potas, wapń, magnez, chlorki, siarczany, wodorowęglany – stanowią ponad 90% ogółu minerałów rozpuszczonych w wodzie.
Składniki podrzędne:
nieorganiczne związki azotu, krzemiany, żelazo
Składniki w śladowych ilościach:
pierwiastki rzadkie oraz czasem nawet radioaktywne, posiadające właściwości lecznicze (selen, fluor, jod, bor, brom, arsen, miedź, cynk, lit, chrom, mangan, kobalt, molibden)
Ilości najważniejszych elektrolitów zawartych w wodach z różnych źródeł
Wyróżnia się cztery stopnie mineralizacji tego rodzaju wody:
- bardzo niskozmineralizowana - zawartość składników mineralnych w litrze wody poniżej 50 mg
- niskozmineralizowana - zawartość składników mineralnych w litrze wody poniżej 500 mg
Warto zaznaczyć, iż woda poniżej średniego stopnia zmineralizowania jest często określa na jako „źródlana“. Ma ona niewiele większą lub niższą (zależnie od regionu) od wody kranowej mineralizację ogólną. Oznacza to, iż poza mniejszą czystością, wynikającą z korozji i stanu technicznego rur wodociągowych, woda kranowa oferuje niewiele mniej walorów, jest zaś znacznie tańsza.
- średniozmineralizowana - zawiera mniej niż 1500 mg składników mineralnych w litrze
- wysokozmineralizowana - składniki mineralne występują w niej w ilościach powyżej 1500 mg na jeden litr
Sprzedawane są także wody o specjalnym zastosowaniu dietetycznym oraz wody lecznicze. Takie nazewnictwo zawdzięczają bardzo wysokiej zawartości elektrolitów lub znaczącej ilości określonych składników śladowych. Zaleca się spożywać je w okresie rekonwalescencji po urazach i chorobach, a także w deficytach specyficznych pierwiastków.
Woda gazowana i niegazowana - rola dwutlenku węgla
Proces nasycania dwutlenkiem węgla sprawia, iż powstaje zdysocjowany jonowo w wodzie, niegroźny kwas węglowy. Ze względu na niestabilność jego jonów, szczególnie przy zmianie ciśnienia po otwarciu butelki, ulatnia się w postaci powszechnie lubianych bąbelków dwutlenku węgla. Woda taka posiada lekko kwaskowy smak oraz daje wrażenie chłodu i orzeźwienia.
Wody pitne mogą być nasycone dwutlenkiem wegla w trzech stopniach:
niskonasycone - o stężeniu poniżej 1500 mg na litr
średnionasycone - od 1500 do 4000 mg na litr
wysokonasycone - zawierające więcej niż 4000 mg na litr
Woda gazowana drażni błonę śluzową żołądka, dlatego jest przeciwwskazana osobom z dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, nadkwasotą i wzdęciami. Wody o wyższym stopniu nasycenia są także niewskazane dla osób z niewydolnością układu krążenia i układu oddechowego, a także dla dzieci.